«Δεν είμαστε κι εμείς Ρωμιοί και λαδοβαφτισμένοι;!»
Η Συνδιάσκεψη των Πρεσβευτών στο Λονδίνο (1913) αποφάσισε να ακρωτηριάσει την Ελλάδα, στερώντας της ένα όχι μικρό μέρος του ελληνισμού. Η ιστορική αυτή αναποδιά διατυπώθηκε στα ανάλογα πρωτόκολλα με μια ψυχρή πολιτική φράση. Για τους Έλληνες της Βορείου Ηπείρου, όμως, αυτό ήταν κάτι περισσότερο από τραγωδία. Γι’ αυτό σε τραγούδι-θρήνο τους εκείνης της εποχής τα βάζουν όχι μόνον με τους «μεγαλαίους» (τις Μεγάλες Δυνάμεις), «όπου μας εχωρίσανε σαν το παιδί απ’ τη μάνα», αλλά και με τον ίδιο τον Θεό, που «αφήνει ατιμώρητα κρίματα κι αδικίες». Και μέσα από την καταματωμένη και τρικυμισμένη καρδιά τους ξεπετιέται ο στίχος που στάζει φαρμάκι: «Δεν είμαστε κι εμείς Ρωμιοί και λαδοβαφτισμένοι;!». Δεν είναι ερώτηση αυτή, γιατί μια τέτοια ερώτηση δε θα ήταν καθόλου αναγκαία.
Είναι συγκλονιστική κραυγή πόνου, κραυγή διαμαρτυρίας. Είναι και σαφής ένδειξη εθνικής αυτογνωσίας, και μήνυμα, και έκκληση, για να κρατηθεί ολοζώντανο και ακέραιο το Εθνικό Μνημονικό. Κι αν θα θέλαμε να επινοήσουμε το στίχο αυτό σαν ερώτηση, θα έπρεπε να τον επινοήσουμε σαν ένα μεγάλο ΓΙΑΤΙ: Γιατί έτσι μ’ εμάς, εφόσον κι εμείς είμαστε Ρωμιοί και λαδοβαφτισμένοι; Εμπεριέχει, λοιπόν, ο στίχος αυτός και την τραγωδία, και την εθνική αξιοπρέπεια, και τις ελπίδες των Ελλήνων της Β. Ηπείρου, ολόκληρη τη θάλασσα που κλείνουν μέσα τους από χρόνια, αποτελώντας, σαν ρητορικό ερώτημα, και τον τίτλο τούτου του βιβλίου. […] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)