Aιτία του παρόντος πονήματος είναι η εξής πάγια απορία μου: Γιατί η αντίληψή μας για το έθνος να είναι σαν την κλίνη του Προκρούστη; Γιατί να μην είναι «πλουραλιστική» ώστε να χωράει όλους τους Έλληνες, ανεξαρτήτως πολιτικοθρησκευτικών τοποθετήσεων; Ο αλληλοαποκλεισμός, το άσπρο-μαύρο, η αμοιβαία μονοπώληση του πάλαι ποτέ Κοινού των Ελλήνων από τους σύγχρονους μανιχαίους, που αποτελούν τις συνιστώσες του, μου φαινόταν πάντοτε σαν το κυριότερο πρόβλημα, όπως τουλάχιστον εγώ το γνώρισα, ζώντας στη μετεμφυλιακή Ελλάδα. Ο κύκλος των ερευνών μου ολοκληρώθηκε με την πρόταση ότι τα έθνη είναι διαπλεκόμενοι σχηματισμοί παραδόσεων, ενταγμένοι κατά κανόνα σε διάφορες «οικογένειες εθνών» ή μορφές «οικουμένης». Κι αυτήν ακριβώς την πρόταση διατυπώνω με τούτο το βιβλίο. Το ανά χείρας Έθνος και Παράδοση είναι η προσωπική μου απάντηση στο αίτημα για μια πλουραλιστική νοηματοδότηση του έθνους. (Θεόδωρος Ζιάκας)