ΜΝΗΜΕΙΩΔΕΣ έργο έντιμης επιστημονικής καταγραφής ενός κρίσιμου στρατιωτικού κεφαλαίου της ιστορίας του ολέθριου 1974, των αποφράδων του προδοτικού χουντικού πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, προβλέπουμε ότι θα χαρακτηριστεί το ογκώδες, 851 μεγάλων σελίδων, βιβλίο του Χαράλαμπου Α. Αλεξάνδρου, «Η Δράση των Μονάδων Πυροβολικού της Εθνικής Φρουράς το καλοκαίρι του 1974», το οποίο εξέδωσε ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Εφέδρων Πυροβολικού και θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες στα βιβλιοπωλεία.

ΕΞΑΝΤΛΗΤΙΚΗ έρευνα όλων των αρχειακών πηγών, από τα διασωθέντα στρατιωτικά αρχεία, από τον «Φάκελο Κύπρου», από την εκτενέστερη βιβλιογραφία, με παράλληλη συμπαρουσίαση των καθ’ ύλην, κατά χρόνο και τόπο, συναφών ευρημάτων της προφορικής ιστορίας, από ένα πλήθος ζωντανών προσωπικών μαρτυριών των επιζώντων πολεμιστών του Πυροβολικού του 1974, είναι ο κορμός πληρότητας του βιβλίου.

ΣΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ κοινό, το βιβλίο προσφέρει τη ευχέρεια να μελετήσει ταξινομημένη, όπως κλιμακωτά εξελίχθηκε την ιστορία, τη συμμετοχή ή μη, την δράση τής κάθε μίας από τις εννέα Μοίρες και τις τέσσερις ανεξάρτητες Πυροβολαρχίες του Πυροβολικού της ΕΦ σε ολόκληρη την Κύπρο, από την πρώτη συγκρότησή τους το 1964 και τα επόμενα έτη, τις αποστολές τις οποίες τους ανέθετε το Σχέδιο Αμύνης Κύπρου σε περίπτωση τουρκικής εισβολής, τον οπλισμό, τα άλλα μέσα και τη δύναμη ανδρών που εκάστοτε διέθεταν μέχρι και καθ’ όλη τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων του 1974, λεπτομερώς ώρα με ώρα και μέρα προς μέρα. Ακόμη και τα συγκεκριμένα ονόματα και τον ρόλο που έκαστος έπαιξε κατά την εξέλιξη στις αποστολές μάχης, των διοικητών, των αξιωματικών, μονίμων και εφέδρων, Ελλαδιτών και Κυπρίων, οι οποίοι υπηρετούσαν σε κάθε μονάδα. Και των ηρωικώς θυσιασθέντων πυροβολητών, με συγκεκριμένες αναφορές των συνθηκών της θυσίας τους. Και με ταυτόχρονη περιγραφή της δράσης των άλλων μονάδων της ΕΦ και της ΕΛΔΥΚ, τις οποίες υποστήριζε το Πυροβολικό κατά τον 1^ο Αττίλα του Ιουλίου και τον 2^ο Αττίλα του Αυγούστου του ολέθριου 1974.

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ προλογίζει ο καθηγητής Ιστορίας Πέτρος Παπαπολυβίου. Δημοσιεύονται οι χαιρετισμοί του νυν Αρχηγού της ΕΦ αντιστρατήγου Δημόκριτου Ζερβάκη (εκ του Πυροβολικού προερχομένου), του προέδρου του Παγκύπριου Συνδέσμου Εφέδρων Πυροβολικού Γιώργου Κοφτερού και του επίτιμου προέδρου Κώστα Δράκου.

ΕΚΤΕΝΗΣ και λεπτομερέστατη, στιγμή προς στιγμή, είναι στο βιβλίο και η παράθεση των διαδοχικών γεγονότων και μαρτυριών για την καταστροφή που υπέστη η τραγική 181 Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού του Τρικώμου, με διοικητή τον θυσιασθέντα αντισυνταγματάρχη Στυλιανού Καλμπουρτζή στο Σιχαρί του Πενταδακτύλου 23^η Ιουλίου 1974, εξ αιτίας των πρωταίτιων διαταγών απαγόρευσης της έγκαιρης μετακίνησής της, που εξέδιδαν ο αρχιπραξικοπηματίας επικεφαλής τότε του ΓΕΕΦ ταξίαρχος Γεωργίτσης και το πειθήνιο όργανό του, διοικητής Πυροβολικού, συνταγματάρχης Πούλος.

ΟΜΟΙΩΣ εκτενής, με συγκλονιστικές καταθέσεις παρόντων αυτοπτών μαρτύρων και συμμετασχόντων στα γεγονότα αντιαεροπόρων πυροβολητών, παρατίθεται και η τραγωδία της κατάρριψης από φίλια πυρά του μεταγωγικού αεροσκάφους Νοράτλας «Νίκη-4» της 354 Μοίρας «Πήγασος» το οποίο συνετρίβη στον έκτοτε ιερότατο του Ελληνισμού Τύμβο της Μακεδονίτισσας, παρασύροντας στον θάνατο το πλήρωμά του και τους μεταφερόμενους Καταδρομείς της Α΄ Μοίρας Καταδρομών (35ΜΚ) που στάλθηκαν από τη Σούδα της Κρήτης τα μεσάνυχτα της 21^ης προς 22^α Ιουλίου για να πολεμήσουν τους Τούρκους εισβολείς.

ΚΑΤΑΓΡΑΦΟΝΤΑΙ λεπτομερώς και οι αποτελεσματικές δράσεις των μονάδων πυροβολικού και η αξιοσύνη των αξιωματικών και οπλιτών, μονίμων, κληρωτών και εφέδρων πολεμιστών, σε αλλεπάλληλες αποστολές παροχής εύστοχων πυρών υποστηρίξεως και αντιαεροπορικής κάλυψης στις μαχόμενες μονάδες της ΕΦ και της ΕΛΔΥΚ, όπου και όταν οι επικεφαλής του ΓΕΕΦ και οι διατάσσοντες από το χουντοκρατούμενο Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων (ΑΕΔ) της Αθήνας δεν απαγόρευαν την δράση του Πυροβολικού:

Ο ΑΤΤΙΛΑΣ προέλαυνε ασταμάτητα ενισχυόμενος και καταλάμβανε, μέρα με τη μέρα συνεχώς κι άλλα εδάφη κατά τη διάρκεια της «συμφωνηθείσας εκεχειρίας» από το απόγευμα της 22^ας  Ιουλίου έως τη 13^η Αυγούστου, μέρες κατά τις οποίες ΑΕΔ και ΓΕΕΦ απαγόρευαν («δέσμευαν») τα πυρά του Πυροβολικού της ΕΦ: Την 6^η Αυγούστου 1974 η 28 Μεραρχία του Αττίλα εξαπέλυσε την μάχη-μακελειό για την κατάληψη Καραβά και Λαπήθου χωρίς να επιτραπεί στις μονάδες πυροβολικού της ΕΦ να ρίξουν έστω και ένα βλήμα υποστήριξης των ισχών δυνάμεων του 256 Τάγματος Πεζικού το οποίο είχε σταλεί εκεί για να υψώσει σημαίες – ένδειξης ότι ήσαν (ακόμη) υπό τον έλεγχο της ΕΦ…

ΟΜΩΣ το κύριο και το πρωτεύον που αναδεικνύει αυτό το βιβλίο του Χάρη Αλεξάνδρου με πληρέστατα στοιχεία – τεκμήρια, είναι τα γεγονότα και προπάντων τα μη γενόμενα την Παρασκευή 19^η Ιουλίου 1974 που το αρχηγείο της Χούντας διέτασσε «Κύριοι, πάτε για ύπνο»:

Ο ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ αποβατικός στόλος εξορμούσε εναντίον της Κύπρου και η Χούντα (ΑΕΔ-ΓΕΕΦ) απαγόρευσε σε όλες μονάδες της ΕΦ και της ΕΛΔΥΚ και σε όλες τις Μοίρες και Πυροβολαρχίες, να βρεθούν εγκαίρως και πανέτοιμες στις επάλξεις που προνοούσαν τα συγκεκριμένα Σχέδια Άμυνας.

– Η τουρκική Πολεμική Αεροπορία τα χαράματα του Σαββάτου 20^η Ιουλίου 1974 βομβάρδισε ανενόχλητη τις Μοίρες Πυροβολικού εγκλωβισμένες ακόμη από τις διαταγές της Χούντας στα στρατόπεδά τους στην Αθαλάσσα.

– Το 50 Σύνταγμα του Αττίλα αποβιβαζόταν στο Πέντε Μίλι της Κερύνειας, η αεροπορία βομβάρδισε και βύθισε την τορπιλάκατο Τ-3 του Ναυτικού της ΕΦ στ’ ανοιχτά της Κερύνειας και οι μονάδες υπεράσπισης της Κερύνειας δεν ήσαν στις προβλεπόμενες για τον πόλεμο θέσεις τους. Δεν αφέθηκαν να είναι. Τους το απαγόρευσαν οι επικεφαλής της Χούντας στην Αθήνα και οι επικεφαλής του Πραξικοπήματος στην Κύπρο να είναι στις πολεμικές τους θέσεις.

– Με ακρίβεια λεπτών της ώρας, το βιβλίο, καταγράφει τα γεγονότα της προδοσίας, όπως την είχαν βιώσει και την μαρτύρησαν και οι Πυροβολητές της ΕΦ εκείνες τις ώρες των αποφράδων ημερών.

ΠΡΙΝ ΑΠΟ 15 χρόνια, 28 Σεπτ. 2008, σε μια σεμνή τελετή στο οίκημα του Παγκύπριου Συνδέσμου Εφέδρων Πυροβολικού, μιλούσαμε για τον αείμνηστο αντισυνταγματάρχη Παύλο Κουρούπη, διοικητή του 251 Τάγματος Πεζικού της Κερύνειας, ο οποίος θυσιάστηκε πολεμώντας στις προδομένες κυπριακές Θερμοπύλες, επισημαίνοντας ότι:

– Εκεί στην Κερύνεια «υπήρξαν ήδη από 19^η και 20^η Ιουλίου 1974 και είναι έκτοτε η ισχυρότερη, η πιο έμπρακτη, η εν τοις πράγμασι απόδειξη και το επί των πρόσω τεκμήριο της προδοσίας που διαπράχθηκε σε βάρος του Ελληνισμού στην Κύπρο». Πλήρης κι ενισχυτική τώρα επαλήθευση, το βιβλίο του Αλεξάνδρου.

ΕΝΟΠΛΗΣ σοφίας απόσταγμα έγραψε για το βιβλίο ο νυν Αρχηγός ΓΕΕΦ αντιστράτηγος Ζερβάκης: «Αποτελεί συστατικό για την ενίσχυση της συλλογικής μνήμης, που παρ’ όλο τον βασανιστικό της πόνο, δεν μπορεί να ξεγίνει. Αν όμως την αντικρίσουμε με θάρρος, δεν θα χρειαστεί να την ξαναζήσουμε».

Λάζαρος Α. Μαύρος

Από την εφημερίδα Η Σημερινή, ΕΙΡΗΣΘΩ Κυριακή 4.6.2023

(Από την παρουσίαση της έκδοσης)