Ἡ ἔννοια τοῦ προλεταριακοῦ κόμματος κατέχει κεντρικὴ θέση στὴν πολιτικὴ σκέψη καὶ τὴν πολιτικὴ δράση τοῦ Μὰρξ καὶ τοῦ Ἔνγκελς. «Ἀπέναντι στὴν συλλογικὴ ἐξουσία τῶν κατεχουσῶν τάξεων» ὑποστήριξαν ὅτι «ἡ ἐργατικὴ τάξη δὲν μπορεῖ νὰ δράσει ὡς τάξη παρὰ μόνο ἂν συγκροτηθεῖ σὲ πολιτικὸ κόμμα διακριτὸ καὶ ἀντιτιθέμενο σὲ ὅλα τὰ παλιὰ κόμματα ποὺ ἔχουν σχηματιστεῖ ἀπὸ τὶς κατέχουσες τάξεις». Πουθενά, ὡστόσο, οἱ συγγραφεῖς τοῦ «Κομμουνιστικοῦ Μανιφέστου» δὲν ἐξέθεσαν μὲ συστηματικὴ μορφὴ μία θεωρία περὶ προλεταριακοῦ κόμματος, περὶ τῆς φύσεως καὶ τῶν χαρακτηριστικῶν του. Δὲν ἐκπόνησαν ἐκ τῶν προτέρων κανένα «σχέδιο» γιὰ τὴν δημιουργία ἑνὸς ἐπαναστατικοῦ προλεταριακοῦ κόμματος στὸ ὁποῖο προσάρμοσαν τὸ μετέπειτα θεωρητικό τους ἔργο καὶ οὐδέποτε ἵδρυσαν οἱ ἴδιοι ἕνα πολιτικὸ κόμμα. Ἡ κατανόηση τῶν ἰδεῶν τοῦ Μὰρξ καὶ τοῦ Ἔνγκελς γιὰ τὰ προλεταριακὰ κόμματα εἶναι δυνατὴ μονάχα ἂν αὐτὲς τεθοῦν ἐντὸς τῶν εὐρέως μεταβαλλόμενων ἱστορικῶν καὶ ἐννοιολογικῶν τους πλαισίων. Αὐτὸ ἐπιχειρεῖ νὰ κάνει ὁ συγγραφέας τοῦ βιλίου μὲ ἐνδιαφέρον καὶ συστηματικὸ τρόπο, ἐξετάζοντας τὰ μείζονα «πρότυπα» τοῦ κόμματος μέσα στὸ ἔργο τους, καθένα ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἀντιστοιχεῖ σὲ ἕνα στάδιο ἤ σὲ στάδια ἐξέλιξης τοῦ κινήματος τῆς ἐργατικῆς τάξης σὲ μία ὁρισμένη περίοδο ἤ σὲ ὁρισμένες χῶρες.

(Από την παρουσίαση της έκδοσης)