Οι Ρώσοι δεν έχουν εξαπολύσει έναν πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας. Ούτε εναντίον της Ευρώπης. Έχουν κηρύξει τον πόλεμο ενάντια στην πραγματικότητα. Η παραπληροφόρηση και το ψεύδος έχουν καταστεί το μόνο μέσο για να σκέφτονται, ο αέρας που αναπνέουν. Είναι παράλογο και βάναυσο, αλλά είναι η αλήθεια. Είναι η ρωσική «πραγματικότητα», που διεξάγει απεγνωσμένα πόλεμο εναντίον της πραγματικότητας. Ενάντια στα γεγονότα, ενάντια στην αλήθεια.
Τι μπορεί να το αντιμετωπίσει; Η επιστροφή στη ζωή. Αγγίζοντας τη σκληρή επιφάνεια της πραγματικότητας – την υλική της απλότητα. Θα πρέπει να τα δεις και να τα νιώσεις όλα αυτά, εσύ ο ίδιος. Θα πρέπει να βουτήξεις στο ποτάμι της απλής, ωμής πραγματικότητας. Να μπεις μέσα της, σαν να εισέρχεσαι σε ορυχείο.
Η πραγματικότητα βρίσκεται ακριβώς εδώ. Δίπλα μας, από κάτω και από πάνω μας. Είναι συχνά σκληρή, μερικές φορές κοινότοπη, αλλά αδιαμφισβήτητη. Η πραγματικότητα του πολέμου μας υπενθυμίζει ότι κάποιοι άνθρωποι μπορούν να ξαναγίνουν κτήνη. Και ότι σύντομα μπορεί να πεθάνουμε, και εμείς και τα παιδιά μας. Αλλά υπάρχει μια διέξοδος από αυτό. Και υπάρχουν εκείνοι που μας υπερασπίζονται. Που καθυστερούν την έλευση του θανάτου για όσο περισσότερο μπορούν. Συχνά με τίμημα τη δική τους ζωή.
Οι Ουκρανοί αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα. Την πραγματικότητα της γης, των χωριών μας, την ανθισμένη πραγματικότητα των κήπων μας. Ποτέ δεν θέλαμε να φύγουμε από εδώ. Η μεταφυσική μας ήταν πάντα υλική, η φιλοσοφία μας είναι συνυφασμένη με τη λογοτεχνία, οι αφαιρέσεις μας φύτρωσαν από το έδαφος της λαϊκής τέχνης. «Βυθισμένο βαθιά μέχρι το γόνατο στη γη, το σκοτεινό πλήθος έπεσε και ξανασηκώθηκε…», έγραφε ο Βασίλ Στεφάνικ πριν από εκατό και πλέον χρόνια. «Η γη βογκούσε από τους χτύπους της καρδιάς τους».
«Βυθισμένο βαθιά, μέχρι το γόνατο στη γη». Στην αγκαλιά της γης που στενάζει «από τους χτύπους της καρδιάς τους». Οι Ουκρανοί έχουν γίνει ένα με την πραγματικότητα, είναι ριζωμένοι μέσα της.
Ίσως γι’ αυτό να είναι πολύ δύσκολο να νικηθούν…

(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)