Αντί μιας πραγματικής πολιτισμικής πολλαπλότητας, ο μετανεωτερικός «πολυπολιτισμός» ως ιδεώδες, καταλήγει μοιραία να συμβιβάζεται με εικόνες που συμβαδίζουν με τα αγοραία στερεότυπα της παγκοσμιοποίησης, ως στοιχείου μιας δήθεν «αναμφισβήτητης προόδου»: η αποεδαφοποιημένη και ανεδαφική πρόσληψη της «Γης» ως πλανήτη σε μόνιμη κρίση. Η βιοπολιτική θεμελίωση του οικουμενισμού των ατομικών δικαιωμάτων όλων των ομιλούντων διπόδων. Ο ανθρωπισμός ως ηθική αξία «υπεράνω πολιτικών παθών» και πολιτισμικών προκαταλήψεων. Η «ανθρωπότητα» ως πολιτικό υποκείμενο που βρίσκεται πέρα από τις επιμέρους «μεγάλες αφηγήσεις» των πολιτικών κοινοτήτων και των συλλογικοτήτων της Ιστορίας, ως ιδεατή εικόνα των «ανοικτών κοινωνιών του επιθυμητού μέλλοντος». Οι ταυτότητες χωρίς δεσμεύσεις. Ο κεραυνοβόλος έρωτας εκ του «πολιτισμικού μηδενός» για την «ετερότητα». Οι ελευθερίες χωρίς καταναγκασμούς. Τα δικαιώματα χωρίς υποχρεώσεις. Οι απολαύσεις χωρίς φραγμούς. Η ισότητα χωρίς κοινωνικές και πολιτικές διακρίσεις εντός της αυστηρά ιεραρχημένης και όλο και πιο άνισης «παγκόσμιας κοινωνίας». Η ατομική διάκριση του «καθενός» ως «ευκαιρία» ή έστω ως δυνατότητα που (πρέπει να) διατίθεται σε όλους χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς. Πρόκειται για σχήματα σκέψης που λειτουργούν επίσης γύρω από πολιτικής φύσης προβληματισμούς και που μοιάζουν επομένως να στοιχειοθετούν το πλαίσιο μιας πολιτικής μετανεωτερικότητας: οι τάξεις χωρίς έθνος. Τα έθνη χωρίς κράτος. Το κράτος δίχως πολιτικά σύνορα…
***
Μπορούμε εύλογα να ισχυριστούμε ότι τόσο ο «μετανεωτερικός κοσμοπολιτισμός» όσο και η πολιτική νοοτροπία που διαμορφώνει τις ιδέες και τις φαντασιώσεις περί του «πολίτη του κόσμου» στον σύγχρονο δυτικό κοινό νου, αποτελούν δυο από τους βασικότερους, κοσμοθεωρητικής και μεθοδολογικής φύσης πυλώνες της μετανεωτερικότητας. Αν αυτό ισχύει, αξίζει τον κόπο να μελετήσουμε με κριτικό τρόπο τις επιστημολογικές προϋποθέσεις και τις ρητές ή άρρητες κοινωνιοπολιτισμικές ιδεολογικές και πολιτικές τους σκοπιμότητες.