Η αγάπη για την πατρίδα μάλλον παραγκωνίστηκε παρά διαστρεβλώθηκε από τον λεγόμενο εθνικισμό, ο οποίος κατηγορούσε τους αντιπάλους του ότι είναι όχι «εχθροί της πατρίδας» αλλά εχθροί του έθνους. Πάντως, μια κάποια σύγχυση παρέμεινε ανάμεσα στις δύο διαφορετικές έννοιες και στα δύο διαφορετικά αισθήματα, έτσι ώστε η όλο και αυξανόμενη αποστροφή ενάντια στον εθνικισμό έφερε μαζί της ένα είδος δισταγμού και άρνησης να μιλήσουμε για την «πατρίδα» και για την «αγάπη στην πατρίδα». Όμως, πρέπει να ξαναμιλήσουμε γι’ αυτά τα πράγματα και η φιλοπατρία πρέπει να ξαναγίνει σεβαστή, ακριβώς εναντίον του κυνικού και βλακώδους εθνικισμού, γιατί αυτή δεν συνδέεται με τον εθνικισμό, αλλά με το αντίθετό του. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ανάμεσα στη φιλοπατρία και τον εθνικισμό υπάρχει η ίδια διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στην ευγενή αγάπη για ένα ανθρώπινο πλάσμα και τη ζωώδη λαγνεία, τη νοσηρή φιληδονία ή το εγωιστικό καπρίτσιο.

(Benedetto Croce, από την έκδοση)